Bardzo praktyczne zagadnienie, a mianowicie jak coś proponować, sugerować po angielsku.
Wyobraźmy sobie dla przykładu, że chcemy kogoś zaprosić na kawę...
and
Here is a post on SHALL
While we reform our education system... A few words on PBL
... Finland is doing the same thing! How differently, though...
While we are (not) discussing the right of middle schools (or junior high schools as they'd be called in AmE) to exist, Finland – which for years has been an unsurpassed leader in the quality of education – is thinking of placing skills at the heart of schooling in more or less the same way as traditional subjects. This idea has been prompted by a growing need for adjusting the way we teach to the digital era we all live in (how thoughtful and open-minded!) Apparently, Finland seems to have noticed the fact that in 21st century we do not longer rely on books and school to gain knowledge. The world around us is one big source of knowledge – from museums and galleries to smart phones. One needs to be quite a smart manager to know where and how to find information they are looking for. Moreover, you need some skills to be critical of the information that is all around.
This new approach is called PBL – project-based learning* and is targeted at teaching skills like critical thinking, learning to understand and think, collaboration, communication, teamwork, self-managed study or technical abilities to operate diferent software. (If you haven't heard about it before and need a more in-depth info on PBL – scroll down – you'll find links to articles and videos on PBL at the end of this post.)
*metoda nauczania rozwiązywania problemów or nauczanie problemowe
It is not that Finland has embraced new technology recently. There aren't any restrictions for students to use mobile devices at school, doesn't matter if they are smart phones or laptops – it is actually promoted as they are an important source of information. Children are taught to use them as research tools.
As with everything, there are some worries about PBL, too. One argument against it is that it may result in a weaker grounding in a subject – that for example students will not gain enough fact knowledge necessary to get to university. There is also a question if PBL will not create a gap between the least and the most able students – this means that the bright students will gain advantage over the ones who still need more teacher help and guidance in order to learn.
All in all, the changes in Finnish education system are being introduced very slowly and with due care – contrary to...
A few facts about Finland's education system:
- the biggest reforms were introduced about 50 years ago – since then Finns have excelled in the international rankings for education
- you will not find exams or tests in Finnish schools before the age of 16
- children start school at the age of 7
- there is practically no homework and summer holiday is 10 weeks long
- about 66% of students go to college (Source - Smithsonian)
- the difference between the weakest and the strongest students is the smallest in the world (OECD)
- science classes are small and students perform experiments every time
- teachers are given the same status as doctors and lawyers
- average class size is 19 pupils
Some helpful links...
and two short videos on what PBL is and how it can work:
Inversion – Inwersja
Inwersja, inwersja... Chyba jedna z najczęstszych zmór uczących się języka angielskiego. No bo – i trochę skomplikowana, i co to właściwie jest, a w ogóle to kto to wymyślił i na dodatek jeszcze po co??? Wszystkie te wątpliwości nie wzięły się znikąd – i to też każdy pedagog (;)) przyznać musi. No bo jeśli jest już dobre zdanie, poprawne, cacy – to po co psuć, zmieniać? Odpowiedź jest bardzo prosta – żeby było ciekawiej, ładniej i w ogóle żeby dodać trochę pikanterii językowi który – nie oszukujmy się! – bywa dość drętwy w swoim zwartym szyku zdaniowym. Powiem tak – jeśli chcesz w życiu więcej i lepiej i ogólnie lubisz dopieszczać sprawy i być fest, to ten temat powinien cię zainteresować ;)))
Hm.. Należałoby zacząć od jakiejś definicji...
Inwersja to tzw. szyk przestawny, czyli przestawienie elementów zdania. Inwersji na co dzień używamy do budowania pytań w języku angielskim:
I have been to London only once.
(zdanie twierdzące, szyk oznajmujący – PODMIOT (subject – I) ORZECZENIE (verb – have been)
W pytaniu nastąpi przestawienie tych elementów i rozbijemy orzeczenie wstawiając w środek podmiot:
Have I been to London only once?
Jeśli uświadomicie sobie/przypomnicie powyższy proces tworzenia pytania w języku angielskim, to ze zrozumieniem inwersji powinno już być z górki...
Zapomnijcie teraz na chwilę o szyku przestawnym i spróbujcie uświadomić sobie, że inwersja to nic innego jak budowanie pytania w zdaniu twierdzącym:
 |
| Część w ramce to nic innego jak pytanie. Tutaj w czasie present perfect. |
Można inwersję wytłumaczyć bardziej szczegółowo:
'Normalnie' jest tak: w zdaniu mamy podmiot i orzeczenie (dokładnie w tej kolejności!). Naturalnie należy zdawać sobie sprawę z faktu, iż w języku angielskim orzeczenie może składać się z kilku elementów – wynika to z danej konstrukcji gramatycznej z jaką mamy do czynienia. Czasami będzie to po prostu sam czasownik (verb) – 'knew' w pierwszym zdaniu poniżej. Może to być orzeczenie modalne, czyli czasownik modalny (modal verb) i czasownik – 'can see' w drugim przykładzie. Wiele konstrukcji czasowych w języku angielskim będzie miało dość rozbudowane orzeczenie, np. czas Present Perfect, gdzie będziemy mieli do czynienia z dwoma elementami orzeczenia – czasownikiem posiłkowym (auxiliary) oraz czasownikiem głównym (main verb). Popatrzcie na ostatnie zdanie poniżej – 'have' to nasz czasownik posiłkowy (auxiliary), a 'argued' to czasownik główny (verb).
Wszystko ładnie, wszystko pięknie...
A czasami jest tak... czyli z inwersją :)
 |
| Ponownie zwróćcie uwagę, że mamy do czynienia z pytaniem w środku zdania twierdzącego: 'did he know?' 'can you see?' 'have they argued?' |
Ale po co?
Tak jak już wcześniej wspominałam, inwersja jest narzędziem stylistycznym i retorycznym (poza oczywiście sytuacjami kiedy musimy jej użyć do zbudowania pytania). Dodaje zdaniu osobistego uroku. Jest ona bardzo chętnie stosowana w tekstach literackich, w poezji, w prasie – ale także i w mowie, szczególnie w sytuacjach oficjalnych takich jak wygłaszanie przemów. Może jej użyć każdy – kiedy tylko chce zwrócić uwagę swoich słuchaczy czy urozmaicić swoją wypowiedź.
Jest jeszcze argument nie do pominięcia... inwersję trzeba znać jeśli się myśli o zdawaniu jakichkolwiek egzaminów z języka angielskiego – czy to matura na poziomie rozszerzonym, czy egzaminy Cambridge takie jak CAE czy FCE.
Kiedy?
1. Negative adverbs
Na podstawie powyższych przykładów możecie się domyślić, że w zdaniu twierdzącym inwersję stosujemy po pewnych charakterystycznych wyrażeniach, np.: RARELY, HARDLY (EVER) czy LITTLE. Należą one do grupy tzw. NEGATIVE ADVERBS, czyli przysłówków o negatywnym/ograniczającym znaczeniu. Inne z tej grupy to:
SELDOM
Seldom do you experience such a warm welcome.
NEVER (BEFORE)
Never have I seen anything like this!
BARELY/SCARCELY/HARDLY ... WHEN
Barely had I opened the door when I saw a huge mess in the kitchen.
NO SOONER ... THAN
No sooner had they started to walk than it started to rain.
ONLY AFTER/LATER/ONCE/THEN/WHEN
Only later did we realise how devastated our house was after the storm.
Only when the storm came did we realise how unprepared for it we were.
ONLY BY/IN/WITH etc.
Only with their help have we managed to finish on time.
AT NO TIME/IN NO WAY/ON NO ACCOUNT/UNDER NO CIRCUMSTANCES
At no time did she say she was tired.
On no account may the employees make private phone calls here.
Under no circumstances can you leave this room.
NOT... /NOT ONLY... BUT ALSO/NOT UNTIL etc.
Not a single word did she say to me.
Not only did they win the race, but they also broke the world record.
Not until I called her did I learn about what had happened.
2. Conditional sentences
Inwersja jak najbardziej może występować w zdaniach warunkowych (conditional sentences). Taki zabieg czyni zdania o wiele bardziej formalnymi/oficjalnymi:
1st Conditional – tylko kiedy mamy w zdaniu SHOULD
If you should feel worse, contact your GP immediately.
Should you feel worse, contact your GP immediately.
2nd Conditional – tylko kiedy mamy w zdaniu WERE
If I were to fail the exam, I would be very disappointed.
Were I to fail the exam, I would be very disappointed.
3rd Conditional
If I hadn't known about it, I wouldn't have talked to her.
Had I not known about it, I wouldn't have talked to her.*
* Zwróćcie uwagę, że nie można powiedzieć 'Hadn't I known' – nie możemy tutaj stosować skrótu.
3. AS
W bardzo formalnym stylu po AS w zdaniu również możemy zastosować inwersję:
The dinner was exceptionally good, as was the dessert.
Susan knew, as did her husband, that their marriage was over.
4. SO and SUCH
Po SO i SUCH też często stosujemy inwersję. Do SO 'doczepiamy' przymiotnik (adjective) i w dalszej części zdania mamy THAT:
So good was the weather taht we decided to stay longer.
SUCH z kolei występuje z czasownikiem TO BE i THAT w dalszej części zdania:
Such are the prices of gas that fewer and fewer people decide to drive these days.
Such was the noise that we decided to close all the windows.
5. NEITHER and NOR
NEITHER i NOR też często są używane z inwersją – albo w zdaniach jak poniżej:
I couldn't speak well, and neither could I pronounce before I went to that language school.
The board didn't want to move the office out of the town, nor did the employees.
... albo w krótkich odpowiedziach:
'I don't want to go there.' 'Neither do I.'/'Nor do I.'
6. MAY
Kiedy czegoś sobie/innym życzymy za pomocą MAY, to stosujemy inwersję w zdaniu:
May you be blessed!
May all your wishes come true!
7. Adverbial expressions of place
Adverbial expressions of place to okoliczniki miejsca, które określają miejsce czynności lub jej kierunek. Często w stylu poetyckim, literackim stosujemy inwersję w taki sposób, że na początku zdania wstawiamy właśnie okolicznik miejsca, a po nim czasownik nieprzechodni i dopiero po nim podmiot:
In the middle of the room stood an amazing armchair.
Over the horizon slowly rose the moon.
On the sofa sat his grandfather.
8. HERE and THERE
Po HERE i THERE w krótkich, czasem nawet utartych zwrotach w mowie też mamy inwersję:
Here comes Sue!
There goes Sally.
Jednak jeśli podmiotem jest zaimek (pronoun) to inwersja już nie występuje:
Here she comes!
There you go!
9. Inversion as a literary device
Inwersja bardzo często stosowana jest jako środek literacki, poetycki w celu położenia specjalnego nacisku, akcentu na daną informację, część zdania, nadania poetyckości wersowi lub zdaniu. Szekspir, dajmy na to, nawet jej nadużywał (w pozytywnym znaczeniu tego słowa;). Kilka przykładów:
Sometime too hot the eye of heaven shines
W. Sheakespeare "Sonnet 18"
Jakże biedniej brzmiałoby zwykłe: Sometimes the eye of heaven shines too hot... ;)
GLOUCESTER: Now is the winter of our discontent
Made glorious summer by this sun of York;
And all the clouds that lour’d upon our house
In the deep bosom of the ocean buried.
Made glorious summer by this sun of York;
And all the clouds that lour’d upon our house
In the deep bosom of the ocean buried.
W. Sheakespeare "Richard III"
Może trochę bardziej współczesny przykład – Walt Whitman:
I celebrate myself, and sing myself,
And what I assume you shall assume,
For every atom belonging to me as good belongs to you.
And what I assume you shall assume,
For every atom belonging to me as good belongs to you.
W. Whitman "Song of myself"
Albo Robert Frost:
Whose woods these are I think I know.
His house is in the village though;
He will not see me stopping here
To watch his woods fill up with snow.
His house is in the village though;
He will not see me stopping here
To watch his woods fill up with snow.
R. Frost “Stopping by Woods on a Snowy Evening”
10. YODA ...
No, w końcu jak się chce mówić jak Yoda ze Star Wars, to też należałoby znać inwersję ;))) Bohater kultowej serii filmów słynie z szyku przestawnego:
To discuss the above topic I used the invaluable Michael Swan's Practical English Usage and Martin Hewings' Advanced Grammar in Use.
Jak używać Vocaroo w pracy domowej? How to use Vocaroo for homework?
Vocaroo to nic innego jak rejestrator dźwięku online. W nauce języków obcych może okazać się niezastąpionym narzędziem do ćwiczenia mówienia. Świetnie sprawdza się jako urozmaicenie pracy domowej – może być bardzo ciekawą alternatywą dla tradycyjnych ćwiczeń na papierze (w formie pisemnej). Pomyślcie tylko o swoich uczniach ze specjalnymi potrzebami, np. o dyslektykach lub o uczniach hiperaktywnych! Możliwości jakie daje to narzędzie mogą naprawdę ułatwić i urozmaicić naukę wielu uczniom.
Vocaroo is a voice recording service online. It can prove to be a really valuable tool used for practicing speaking especially when we incorporate it in our homework tasks. That would be a really nice alternative to traditional written exercises (which we all love checking soooo much!;) Think about your students with special needs like dyslexia (and other learning disabilities), ADHD (attention deficit hyperactivity disorder) and other hyperactivity issues or the ones with problems concentrating in any way. Recording homework using for instance Vocaroo can really facilitate and diversify their learning process!
Vocaroo
SZYBKA INSTRUKCJA:
(warto taką przygotować lub dokładnie pokazać uczniom jak wygląda i jak możemy użyć Vocaroo)
A SHORT TUTORIAL:
(advised with ALL students – you can prepare your own, present Vocaroo in class or show ss one of you tube tutorials – there are plenty – I will also include one here)
Jak możemy użyć Vocaroo w ramach pracy domowej?
1. Zadajemy SPEAKING w przeróżnej formie – uczeń ma za zadanie nagrać swoją wypowiedź ustną i przesłać ją do sprawdzenia nauczycielowi lub np. innemu uczniowi, który ma za zadanie sprawdzenie danej wypowiedzi pod konkretnym kątem, nagranie swojej odpowiedzi/reakcji etc.
2. Od czasu do czasu możemy urozmaicić nawet typowe ćwiczenia gramatyczno-leksykalne i poprosić aby zostały one wykonane ustnie poprzez nagranie odpowiedzi.
3. Na niższych (ale i nie tylko) poziomach można poprosić o przeczytanie jakiegoś tekstu i nagranie go.
4. Taka forma odrabiania pracy domowej jest zdecydowanie pomocna dla uczniów z dysleksją, dysortografią lub ADHD, przy wszystkich problemach związanych z zaburzeniami koncentracji. Jest wielu uczniów, którzy twierdzą że zawsze woleli ustne formy sprawdzania wiedzy w porównaniu do tych pisemnych – może warto sprawdzić czy takie rozwiązanie nie byłoby dla nich korzystniejsze.
How can you use Vocaroo for homework?
1. Have your ss do any type of SPEAKING activity as homework – they just need to record it at home and send it back to you or other student(s) to be checked.
2. You could even use Vocaroo to diversify ss' grammatical or vocabulary homework tasks by asking them to record the answers instead of/ or together with writing them down on a worksheet.
3. You can even ask ss to record a piece of text to practice reading and pronunciation – that is an idea not only for lower levels!
4. Such a form of doing homework is very helpful for ss with dyslexia, spelling disorders, ADHD orany other problems concentration problems. There are also ss who claim to perform better orally on tests and in general – that might be a more beneficial option for them.
Illiteracy
ILLITERACY to ANALFABETYZM. Jeśli ktoś jest ILLITERATE, to jest ANALFABETĄ. 'He's illiterate – he can't read or write.' Sad but true... Smutne, ale nadal prawdziwe – w krajach które uważamy powszechnie za rozwinięte nadal występuje spory odsetek analfabetów.
Jednym z takich krajów jest USA – i o tym jest pierwszy materiał filmowy BBC poniżej. Możecie po prostu go obejrzeć, możecie też zerknąć na ciekawe zwroty z filmu – pod każdym z nich zawarłam mały słownik. Jeśli jesteście na poziomie A2-B1 to polecam film drugi, jeśli B2 i wyżej to ostatni. Pierwszy film jest językowo najtrudniejszy – ze względu na brak podpisów i trudniejszy do zrozumienia amerykański angielski, ale 'why not give it a shot too?' ;)
Wystarczy, że użyjecie podanych linków.
The Americans who can't read
Source: BBC News 2017
RAISE MY KIDS – wychowywać dzieci
OVERCOME THE PROBLEM – pokonać problem
I PUSHED BACK – przekładałem to; przesuwałem; odwlekałem
I WENT WITH THE FLOW – poszedłem z nurtem
What impact does it have on someone when they are illiterate? – Jaki wpływ na kogoś ma fakt, że są oni analfabetami?
HAVE IMPACT ON SOMEONE – mieć na kogoś wpływ
It hindered me from getting a job that I had to do, paperwork... – powstrzymywało mnie to przed wykonaniem pracy jaką musiałem zrobić, papierkową robotą...
HINDER – powstrzymywać, przeszkadzać, utrudniać
It's not only about providing financially but also about setting an example – Nie chodzi tylko o utrzymanie finansowe, ale także o dawanie przykładu
PROVIDING FINANCIALLY – utrzymywanie finansowe
SETTING AN EXAMPLE – dawanie przykładu
The system fails those who need a little extra help – System oblewa/zawodzi tych którzy potrzebują odrobinę więcej pomocy
FAIL – oblewać/nie zdawać np. egzaminu w szkole FAIL A TEST ale także FAIL – zawodzić, ponosić porażkę, nie udać się, np. 'The plan failed.'
There is huge disparity in the resources at schools in rich and poor areas. – Jest ogromna dysproporcja jeśli chodzi o zasoby/środki finansowe w szkołach w bogatych i biednych rejonach
DISPARITY - dysproporcja
What we know in education is – nothing happens fast, cause kids aren't widgets – To co wiadomo w edukacji to to, że nic nie dzieje się szybko ponieważ dzieci to nie widgety.
Why are more women than men illiterate?
Source: BBC News 2017
less likely to attend – jest mniejsze prawdopodobieństwo, że będą uczęszczały
ATTEND A CLASS/SCHOOL - uczęszczać na zajęcia/do szkoły
SET FOOT IN A CLASSROOM – postawić nogę w klasie
MISS SCHOOL – opuszczać szkołę
POVERTY – bieda
EARLY MARRIAGE – wczesne zamążpójście
MENSTRUATION – menstruacja
older women are still far behind – starsze kobiety są nadal w tyle
BE FAR BEHIND – być/pozostawać daleko w tyle
there's a long way to go – jest długa droga do przebycia
Why reading with dad matters
Source: BBC News 2017
Reading with dads improves children's self-esteem, relationships and behaviour – Czytanie z tatą podnosi poczucie własnej wartości u dzieci
IMPROVE SB'S SELF-ESTEEM – podnosić czyjeś poczucie własnej wartości
I'm dyslexic and I've just been diagnosed with autism – Jestem dyslektykiem i właśnie zdiagnozowano u mnie autyzm
where before I wouldn't attempt to pick a book up – gdzie wcześniej nie próbowałbym wziąć książki
PICK STH UP – wziąć, zgarnąć
before my confidence was built up – zanim moja pewność wzrosła
even if you do struggle with it – nawet jeśli ty się z tym zmagasz
Have fun and promote literacy!