Inversion – Inwersja

Inwersja, inwersja... Chyba jedna z najczęstszych zmór uczących się języka angielskiego. No bo – i trochę skomplikowana, i co to właściwie jest, a w ogóle to kto to wymyślił i na dodatek jeszcze po co??? Wszystkie te wątpliwości nie wzięły się znikąd – i to też każdy pedagog (;)) przyznać musi. No bo jeśli jest już dobre zdanie,  poprawne, cacy – to po co psuć, zmieniać? Odpowiedź jest bardzo prosta – żeby było ciekawiej, ładniej i w ogóle żeby dodać trochę pikanterii językowi który – nie oszukujmy się! – bywa dość drętwy w swoim zwartym szyku zdaniowym. Powiem tak – jeśli chcesz w życiu więcej i lepiej i ogólnie lubisz dopieszczać sprawy i być fest, to ten temat powinien cię zainteresować ;)))

Hm.. Należałoby zacząć od jakiejś definicji...

Inwersja to tzw. szyk przestawny, czyli przestawienie elementów zdania. Inwersji na co dzień używamy do budowania pytań w języku angielskim:

I have been to London only once.

(zdanie twierdzące, szyk oznajmujący – PODMIOT (subject – I) ORZECZENIE (verb – have been)

W pytaniu nastąpi przestawienie tych elementów i rozbijemy orzeczenie wstawiając w środek podmiot:

Have I been to London only once?

Jeśli uświadomicie sobie/przypomnicie powyższy proces tworzenia pytania w języku angielskim, to ze zrozumieniem inwersji powinno już być z górki...

Zapomnijcie teraz na chwilę o szyku przestawnym i spróbujcie uświadomić sobie, że inwersja to nic innego jak budowanie pytania w zdaniu twierdzącym:

Część w ramce to nic innego jak pytanie. Tutaj w czasie present perfect.

Można inwersję wytłumaczyć bardziej szczegółowo:

'Normalnie' jest tak: w zdaniu mamy podmiot i orzeczenie (dokładnie w tej kolejności!). Naturalnie należy zdawać sobie sprawę z faktu, iż w języku angielskim orzeczenie może składać się z kilku elementów – wynika to z danej konstrukcji gramatycznej z jaką mamy do czynienia. Czasami będzie to po prostu sam czasownik (verb) – 'knew' w pierwszym zdaniu poniżej. Może to być orzeczenie modalne, czyli czasownik modalny (modal verb) i czasownik – 'can see' w drugim przykładzie. Wiele konstrukcji czasowych w języku angielskim będzie miało dość rozbudowane orzeczenie, np. czas Present Perfect, gdzie będziemy mieli do czynienia z dwoma elementami orzeczenia – czasownikiem posiłkowym (auxiliary) oraz czasownikiem głównym (main verb). Popatrzcie na ostatnie zdanie poniżej – 'have' to nasz czasownik posiłkowy (auxiliary), a 'argued' to czasownik główny (verb).

Wszystko ładnie, wszystko pięknie...

A czasami jest tak... czyli z inwersją :)

Ponownie zwróćcie uwagę, że mamy do czynienia z pytaniem w środku zdania twierdzącego: 'did he know?' 'can you see?' 'have they argued?'

Ale po co?

Tak jak już wcześniej wspominałam, inwersja jest narzędziem stylistycznym i retorycznym (poza oczywiście sytuacjami kiedy musimy jej użyć do zbudowania pytania). Dodaje zdaniu osobistego uroku. Jest ona bardzo chętnie stosowana w tekstach literackich, w poezji, w prasie – ale także i w mowie, szczególnie w sytuacjach oficjalnych takich jak wygłaszanie przemów. Może jej użyć każdy – kiedy tylko chce zwrócić uwagę swoich słuchaczy czy urozmaicić swoją wypowiedź.

Jest jeszcze argument nie do pominięcia... inwersję trzeba znać jeśli się myśli o zdawaniu jakichkolwiek egzaminów z języka angielskiego – czy to matura na poziomie rozszerzonym, czy egzaminy Cambridge takie jak CAE czy FCE.

Kiedy?

1. Negative adverbs

Na podstawie powyższych przykładów możecie się domyślić, że w zdaniu twierdzącym inwersję stosujemy po pewnych charakterystycznych wyrażeniach, np.: RARELY, HARDLY (EVER) czy LITTLE. Należą one do grupy tzw. NEGATIVE ADVERBS, czyli przysłówków o negatywnym/ograniczającym znaczeniu. Inne z tej grupy to:

SELDOM

Seldom do you experience such a warm welcome.

NEVER (BEFORE)

Never have I seen anything like this!

BARELY/SCARCELY/HARDLY ... WHEN

Barely had I opened the door when I saw a huge mess in the kitchen.

NO SOONER ... THAN

No sooner had they started to walk than it started to rain.

ONLY AFTER/LATER/ONCE/THEN/WHEN

Only later did we realise how devastated our house was after the storm.

Only when the storm came did we realise how unprepared for it we were.

ONLY BY/IN/WITH etc.

Only with their help have we managed to finish on time.

AT NO TIME/IN NO WAY/ON NO ACCOUNT/UNDER NO CIRCUMSTANCES

At no time did she say she was tired.

On no account may the employees make private phone calls here.

Under no circumstances can you leave this room.

NOT... /NOT ONLY... BUT ALSO/NOT UNTIL etc.

Not a single word did she say to me.

Not only did they win the race, but they also broke the world record.

Not until I called her did I learn about what had happened.

2. Conditional sentences 

Inwersja jak najbardziej może występować w zdaniach warunkowych (conditional sentences). Taki zabieg czyni zdania o wiele bardziej formalnymi/oficjalnymi:

1st Conditional – tylko kiedy mamy w zdaniu SHOULD

If you should feel worse, contact your GP immediately.

Should you feel worse, contact your GP immediately.

2nd Conditional – tylko kiedy mamy w zdaniu WERE

If I were to fail the exam, I would be very disappointed.

Were I to fail the exam, I would be very disappointed.

3rd Conditional

If I hadn't known about it, I wouldn't have talked to her.

Had I not known about it, I wouldn't have talked to her.*

* Zwróćcie uwagę, że nie można powiedzieć 'Hadn't I known' – nie możemy tutaj stosować skrótu.

3. AS

W bardzo formalnym stylu po AS w zdaniu również możemy zastosować inwersję:

The dinner was exceptionally good, as was the dessert.

Susan knew, as did her husband, that their marriage was over.

4. SO and SUCH

Po SO i SUCH też często stosujemy inwersję. Do SO 'doczepiamy' przymiotnik (adjective) i w dalszej części zdania mamy THAT:

So good was the weather taht we decided to stay longer.

SUCH z kolei występuje z czasownikiem TO BE i THAT w dalszej części zdania:

Such are the prices of gas that fewer and fewer people decide to drive these days.

Such was the noise that we decided to close all the windows.

5. NEITHER and NOR

NEITHER i NOR też często są używane z inwersją – albo w zdaniach jak poniżej:

I couldn't speak well, and neither could I pronounce before I went to that language school.

The board didn't want to move the office out of the town, nor did the employees.

... albo w krótkich odpowiedziach:

'I don't want to go there.' 'Neither do I.'/'Nor do I.'

6. MAY

Kiedy czegoś sobie/innym życzymy za pomocą MAY, to stosujemy inwersję w zdaniu:

May you be blessed!

May all your wishes come true!

7. Adverbial expressions of place

Adverbial expressions of place to okoliczniki miejsca, które określają miejsce czynności lub jej kierunek. Często w stylu poetyckim, literackim stosujemy inwersję w taki sposób, że na początku zdania wstawiamy właśnie okolicznik miejsca, a po nim czasownik nieprzechodni i dopiero po nim podmiot:

In the middle of the room stood an amazing armchair.

Over the horizon slowly rose the moon.

On the sofa sat his grandfather.

8. HERE and THERE

Po HERE i THERE w krótkich, czasem nawet utartych zwrotach w mowie też mamy inwersję:

Here comes Sue!

There goes Sally.

Jednak jeśli podmiotem jest zaimek (pronoun) to inwersja już nie występuje:

Here she comes!

There you go!

9. Inversion as a literary device

Inwersja bardzo często stosowana jest jako środek literacki, poetycki w celu położenia specjalnego nacisku, akcentu na daną informację, część zdania, nadania poetyckości wersowi lub zdaniu. Szekspir, dajmy na to,  nawet jej nadużywał (w pozytywnym znaczeniu tego słowa;). Kilka przykładów:

Sometime too hot the eye of heaven shines

 W. Sheakespeare "Sonnet 18"

Jakże biedniej brzmiałoby zwykłe: Sometimes the eye of heaven shines too hot... ;)

GLOUCESTER: Now is the winter of our discontent
Made glorious summer by this sun of York;
And all the clouds that lour’d upon our house
In the deep bosom of the ocean buried.

W. Sheakespeare "Richard III"

Może trochę bardziej współczesny przykład – Walt Whitman:

I celebrate myself, and sing myself,
And what I assume you shall assume,
For every atom belonging to me as good belongs to you.

W. Whitman "Song of myself"

Albo Robert Frost:

Whose woods these are I think I know.
His house is in the village though;
He will not see me stopping here
To watch his woods fill up with snow.

R. Frost “Stopping by Woods on a Snowy Evening”

10. YODA ...

No, w końcu jak się chce mówić jak Yoda ze Star Wars, to też należałoby znać inwersję ;))) Bohater kultowej serii filmów słynie z szyku przestawnego:

To discuss the above topic I used the invaluable Michael Swan's Practical English Usage and Martin Hewings' Advanced Grammar in Use.